Religieus geloof debunked[Een ingekorte versie van dit artikel is net verschenen als opiniestuk op Geloof & Wetenschap.] Rond 1990 is er een nieuw wetenschapsgebied ontstaan dat de jaren daarna een grote bloei heeft doorgemaakt: cognitive science of religion (CSR). In dit vakgebied wordt gezocht naar wetenschappelijke verklaringen voor religie, op de raakvlakken van antropologie, sociologie, psychologie, neurowetenschappen en (evolutie)biologie. Deze bloei heeft tot verschillende hypothesen en deelverklaringen geleid, ofschoon een omvattende theorie momenteel nog ontbreekt (al is een recente aanzet daartoe gegeven door Van Leeuwen en Van Elk (2018)). Wat deze CSR-verklaringen voor religie gemeen hebben, is dat ze naturalistische verklarende mechanismen geven voor religie, in tegenstelling tot de traditionele bovennatuurlijke verklaringen (bijvoorbeeld: we hebben religie X omdat god Y zich geopenbaard heeft). Een interessante filosofische en theologische vraag die CSR heeft opgeleverd, is wat dergelijke verklaringen betekenen voor de geloofwaardigheid van religieuze overtuigingen, zoals het bestaan van God en diens vermeende openbaring aan de mens. De Bijbelse wereld: wereldbeeld, goden en mythenDe Bijbel is een fascinerende verzameling boeken van verschillende genres, geschreven door verschillende auteurs over een grote tijdspanne. Door gelovigen wordt deze verzameling gezien als het geopenbaarde Woord van God, waarin een min of meer samenhangend beeld gegeven wordt van wat de wereld en de mens is, hoe zij ontstaan zijn en wat hun lot is, wie God is en wat Zijn relatie met de mens is. Voor wie deze gelovige benadering van de Bijbel niet deelt, is deze verzameling boeken al snel een waardeloze en achterhaalde reeks mythen en verhalen. Naar mijn mening is dat zonde. Niet alleen heeft de Bijbel een gigantische invloed gehad op onze culturele ontwikkeling (o.a. literatuur, muziek, architectuur, feestdagen), hij biedt ook een inkijk in een totaal andere wereld. Deze andere wereld staat in tijd, ruimte, taal en wereldbeeld ver van de onze af. Daarnaast kun je ook als ongelovige de literaire kwaliteit van de teksten waarderen, die niet eens allemaal religieus zijn (zoals Hooglied). Dit pleidooi voor het waarderen van de Bijbel lijkt misschien vreemd voor een atheïst, maar de Bijbel ligt mij na aan het hart, als een eindeloos fascinerende literaire verzameling. Wie meent dat de Bijbel heeft afgedaan omdat het een achterhaald wereldbeeld bevat of de goden niet bestaan, gaat mijns inziens te kort door de bocht. Ook al is deze verzameling niet het Woord van God, het blijft een fascinerend literair werk uit een wereld hier ver vandaan. Vanuit dat oogpunt kunnen we de Bijbel op dezelfde manier waarderen als bijvoorbeeld de Odysseia van Homeros. Niemand beweert dat dit een waardeloos werk is omdat het wetenschappelijk onhoudbaar is of omdat de Griekse goden niet bestaan. In dit artikel wil ik een inkijk geven in de Bijbelse wereld: het wereldbeeld van de schrijvers, hun goden en mythen. Behemoth en Leviathan blijven mythologsiche beestenOp de site van Logos heeft Radagast (een pseudoniem) een uitgebreide reactie geschreven op mijn eerdere stuk waarin ik betoog dat de Bijbelse beesten Behemot en Leviathan mythologische wezens zijn en geen dinosauriërs, zoals sommige creationisten beweren, inclusief Radagast. Omdat Radagasts reactie deels een herhaling van zetten is en de onderhavige teksten zelf niet één dwingende lezing hebben, wil ik me hier beperken tot een paar algemene punten. Lees meer: Behemoth en Leviathan blijven mythologsiche beesten Enquête over euthanasieIn het kader van een profielwerkstuk zijn 3 vwo-studenten op zoek naar de visie van (o.a.) atheïsten op euthanasie. Hun enquête is hier in te vullen. Mythische beesten in de Bijbel: Behemot en LeviathanDe Bijbel zit vol raadselachtige passages. De teksten zijn in een cultuur ontstaan die ver van de onze ligt, zowel in tijd, plaats, taal als wereldbeeld. Daar komt nog bij dat vertalen soms lastig is omdat de grammaticale constructies niet duidelijk zijn, we niet weten wat woorden (precies) betekenen of woorden en zinnen dubbelzinnig zijn. Vertalingen lopen dan (sterk) uiteen. Ook verschillen de manuscripten soms en weten we niet wat de oorspronkelijke tekst was. Dit alles maakt dat het gissen blijft naar de betekenis van sommige passages. Een voorbeeld van zo’n problematische passage is de beschrijving van Behemot en Leviathan in het boek Job. |
Wie zijn er online?We hebben 161 gasten en geen leden online Geef je mening
Welke positie over het bestaan van god(en) onderschrijft u?
Bekende atheïsten James Randi, Amerikaanse goochelaar, skepticus en bestrijder van pseudo-wetenschap (inclusief homeopathie) van Canadese afkomst.
CitaatIt is sad that while science moves ahead in exciting new areas of research, fine-tuning our knowledge of how life originated and evolved, creationists remain mired in medieval debates about angels on the head of a pin and animals in the belly of an Ark ~ Michael Shermer |
Religieus geloof debunked
[Een ingekorte versie van dit artikel is net verschenen als opiniestuk op Geloof & Wetenschap.]
Rond 1990 is er een nieuw wetenschapsgebied ontstaan dat de jaren daarna een grote bloei heeft doorgemaakt: cognitive science of religion (CSR). In dit vakgebied wordt gezocht naar wetenschappelijke verklaringen voor religie, op de raakvlakken van antropologie, sociologie, psychologie, neurowetenschappen en (evolutie)biologie. Deze bloei heeft tot verschillende hypothesen en deelverklaringen geleid, ofschoon een omvattende theorie momenteel nog ontbreekt (al is een recente aanzet daartoe gegeven door Van Leeuwen en Van Elk (2018)). Wat deze CSR-verklaringen voor religie gemeen hebben, is dat ze naturalistische verklarende mechanismen geven voor religie, in tegenstelling tot de traditionele bovennatuurlijke verklaringen (bijvoorbeeld: we hebben religie X omdat god Y zich geopenbaard heeft). Een interessante filosofische en theologische vraag die CSR heeft opgeleverd, is wat dergelijke verklaringen betekenen voor de geloofwaardigheid van religieuze overtuigingen, zoals het bestaan van God en diens vermeende openbaring aan de mens.
De Bijbelse wereld: wereldbeeld, goden en mythen
De Bijbel is een fascinerende verzameling boeken van verschillende genres, geschreven door verschillende auteurs over een grote tijdspanne. Door gelovigen wordt deze verzameling gezien als het geopenbaarde Woord van God, waarin een min of meer samenhangend beeld gegeven wordt van wat de wereld en de mens is, hoe zij ontstaan zijn en wat hun lot is, wie God is en wat Zijn relatie met de mens is. Voor wie deze gelovige benadering van de Bijbel niet deelt, is deze verzameling boeken al snel een waardeloze en achterhaalde reeks mythen en verhalen. Naar mijn mening is dat zonde. Niet alleen heeft de Bijbel een gigantische invloed gehad op onze culturele ontwikkeling (o.a. literatuur, muziek, architectuur, feestdagen), hij biedt ook een inkijk in een totaal andere wereld. Deze andere wereld staat in tijd, ruimte, taal en wereldbeeld ver van de onze af. Daarnaast kun je ook als ongelovige de literaire kwaliteit van de teksten waarderen, die niet eens allemaal religieus zijn (zoals Hooglied).
Dit pleidooi voor het waarderen van de Bijbel lijkt misschien vreemd voor een atheïst, maar de Bijbel ligt mij na aan het hart, als een eindeloos fascinerende literaire verzameling. Wie meent dat de Bijbel heeft afgedaan omdat het een achterhaald wereldbeeld bevat of de goden niet bestaan, gaat mijns inziens te kort door de bocht. Ook al is deze verzameling niet het Woord van God, het blijft een fascinerend literair werk uit een wereld hier ver vandaan. Vanuit dat oogpunt kunnen we de Bijbel op dezelfde manier waarderen als bijvoorbeeld de Odysseia van Homeros. Niemand beweert dat dit een waardeloos werk is omdat het wetenschappelijk onhoudbaar is of omdat de Griekse goden niet bestaan. In dit artikel wil ik een inkijk geven in de Bijbelse wereld: het wereldbeeld van de schrijvers, hun goden en mythen.
Behemoth en Leviathan blijven mythologsiche beesten
Op de site van Logos heeft Radagast (een pseudoniem) een uitgebreide reactie geschreven op mijn eerdere stuk waarin ik betoog dat de Bijbelse beesten Behemot en Leviathan mythologische wezens zijn en geen dinosauriërs, zoals sommige creationisten beweren, inclusief Radagast. Omdat Radagasts reactie deels een herhaling van zetten is en de onderhavige teksten zelf niet één dwingende lezing hebben, wil ik me hier beperken tot een paar algemene punten.
Lees meer: Behemoth en Leviathan blijven mythologsiche beesten
Enquête over euthanasie
In het kader van een profielwerkstuk zijn 3 vwo-studenten op zoek naar de visie van (o.a.) atheïsten op euthanasie. Hun enquête is hier in te vullen.
Mythische beesten in de Bijbel: Behemot en Leviathan
De Bijbel zit vol raadselachtige passages. De teksten zijn in een cultuur ontstaan die ver van de onze ligt, zowel in tijd, plaats, taal als wereldbeeld. Daar komt nog bij dat vertalen soms lastig is omdat de grammaticale constructies niet duidelijk zijn, we niet weten wat woorden (precies) betekenen of woorden en zinnen dubbelzinnig zijn. Vertalingen lopen dan (sterk) uiteen. Ook verschillen de manuscripten soms en weten we niet wat de oorspronkelijke tekst was. Dit alles maakt dat het gissen blijft naar de betekenis van sommige passages. Een voorbeeld van zo’n problematische passage is de beschrijving van Behemot en Leviathan in het boek Job.
Wie zijn er online?
We hebben 161 gasten en geen leden online
Geef je mening
Bekende atheïsten
James Randi, Amerikaanse goochelaar, skepticus en bestrijder van pseudo-wetenschap (inclusief homeopathie) van Canadese afkomst.
Citaat
It is sad that while science moves ahead in exciting new areas of research, fine-tuning our knowledge of how life originated and evolved, creationists remain mired in medieval debates about angels on the head of a pin and animals in the belly of an Ark
~ Michael Shermer