Charlie Hebdo - 1 jaar na datoVandaag is het een jaar geleden dat religieuze fanatici een gruwelijke aanslag pleegden op Charlie Hebdo. Juist in deze tijd is vrijheid van meningsuiting en religiekritiek belangrijker dan ooit, ook als die door sommigen als kwetsend wordt ervaren.
Is zonder God alles geoorloofd?Beroemd en berucht zijn de woorden van Fjodor Dostojevski in zijn roman De gebroeders Karamazov dat zonder God alles geoorloofd is. Gelovigen verwijten atheïsten regelmatig dat we zonder God geen moraal kunnen hebben of dat onze normen voor goed en kwaad volstrekt willekeurig zijn. Vooral conservatieve gelovigen menen dat het (in hun ogen) morele verval te danken is aan de secularisering van de samenleven, waarin de mens maar doet wat hem goeddunkt. Zij denken dat we religie nodig hebben om ons goed te gedragen. Is dat werkelijk zo? Is zonder God echt alles geoorloofd? In dit stuk zal ik beargumenteren waarom dat niet het geval is, en dat zelfs gelovigen hun moraal niet (geheel) baseren op heilige geschriften, ook al geloven ze vaak van wel. Religieuze terreurIedereen is diep geschokt door de terroristische aanslagen in Parijs van 13 november, waarbij jihadisten in koelen bloede 129 onschuldige burgers doelbewust executeerden of in hun martelaarsdood meenamen. Het is helaas de laatste in een reeks bloedige aanslagen op burgers, niet alleen in het westen (Frankrijk, België, Spanje, Engeland, VS), maar ook elders, waar wij hier vaak minder over horen (waaronder Rusland, Turkije, Libanon, Israël en Syrië). Het zijn allemaal aanslagen doelbewust op burgers, niet op militaire of politieke doelen. Nu iedereen is bijgekomen van de ergste verbijstering, verontwaardiging en verschrikking, is het tijd voor bezinning. Ik wil hier vooral stilstaan bij de rol van religie in deze terreur, in het bijzonder die van de islam. Gesprekken met gelovigenDe afgelopen jaren heb ik veel gesproken en gediscussieerd met gelovigen van allerlei pluimage. Persoonlijk, tijdens debatten, via de mail of op internetfora, in binnen- en buitenland, in verschillende culturen. Van hoogopgeleide intellectuelen die rationeel willen schermen tot ‘gewone’ gelovigen die vanuit een oprechte zorg mij willen behoeden voor de hel. Met ‘new age’ of ‘spirituele’ gelovigen die weinig moeten hebben van rationele argumenten en liever willen varen op hun intuïtie en ervaringen. Van gelovigen die er heel zeker van zijn dat zij de Universele Waarheid in pacht hebben tot oprecht twijfelende gelovigen, of zij die menen dat iedereen zijn eigen waarheid heeft. Aan de andere kant heb ik ook atheïsten gezien die menen het summum van rationaliteit te zijn, gelovigen soms afschilderen als dom, naïef en onwetend en met dedain over hen spreken. Ook ik heb me daaraan schuldig gemaakt en zal dat soms misschien nog steeds wel doen. Hoe kunnen al die mensen toch (blijven) geloven in iets wat zo duidelijk onwaar is?, heb ik mezelf vaak afgevraagd. Hoe kan het dat twee erudiete en intelligente hoogleraren als René van Woudenberg en Herman Philipse, die beiden goed thuis zijn in de (godsdienst)filosofie, zulke verschillende opvattingen hebben over het bestaan van God? Al deze ervaringen met gelovigen en ongelovigen hebben mij aan het denken gezet over wat mensen – gelovigen en atheïsten – drijft, waarom ze geloven wat ze geloven en overtuigd zijn van wat zij als waarheid zien. Hieronder wil ik een aantal van die overpeinzingen delen.
Het Atheïstisch WoordenboekPaul Cliteur en Dirk Verhofstadt schreven samen 'Het Atheïstisch Woordenboek'. Het is een boek waarin allerlei lemma's die met atheïsme en irrationaliteit te maken hebben alfabetisch zijn geordend, en lijkt in dat opzicht meer een encyclopedie dan een woordenboek in de gebruikelijke zin. Het begint bij Aflaten en Arkzoekers, behandelt Bliksemafleiders en Exorcisme en onderzoekt de Lijkwade van Turijn en het Vagevuur. Boeiende figuren zoals Jean Meslier, Giordano Bruno, James Usscher, Denis Diderot, baron d’Holbach, John Stuart Mill, Leo Apostel, Jaap Kruithof, Johan Anthierens, Etienne Vermeersch en Johan Braeckman passeren de revue. Ook de vermeende onfeilbaarheid van de paus, de fatwa van ayatollah Khomeini over Salman Rushdie en de moord op de redactieleden van Charlie Hebdo worden behandeld.Het Atheïstisch Woordenboek wordt voorgesteld op 15 oktober om 20 uur in het Liberaal Archief, Kramersplein 23 te Gent. Professor Johan Braeckman geeft de inleiding. Paul Cliteur en Dirk Verhofstadt stellen het boek voor met een power-pointpresentatie. Nadien volgt een receptie. De inkom is gratis. Maar inschrijven moet wel op Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.. |
Wie zijn er online?We hebben 154 gasten en geen leden online Geef je mening
Welke positie over het bestaan van god(en) onderschrijft u?
Bekende atheïsten Richard Dawkins, essayist, schrijver, zoöloog, hoogleraar aan de Universiteit van Oxford.
CitaatReligion is based, I think, primarily and mainly upon fear. It is partly the terror of the unknown and partly, as I have said, the wish to feel that you have a kind of elder brother who will stand by you in all your troubles and disputes. Fear is the basis of the whole thing -- fear of the mysterious, fear of defeat, fear of death. Fear is the parent of cruelty, and therefore it is no wonder if cruelty and religion have gone hand in hand. It is because fear is at the basis of those two things. In this world we can now begin a little to understand things, and a little to master them by help of science, which has forced its way step by step against the Christian religion, against the churches, and against the opposition of all the old precepts. Science can help us to get over this craven fear in which mankind has lived for so many generations. Science can teach us, and I think our own hearts can teach us, no longer to look around for imaginary supports, no longer to invent allies in the sky, but rather to look to our own efforts here below to make this world a better place to live in, instead of the sort of place that the churches in all these centuries have made it. ~ Bertrand Russell |
Charlie Hebdo - 1 jaar na dato
Vandaag is het een jaar geleden dat religieuze fanatici een gruwelijke aanslag pleegden op Charlie Hebdo. Juist in deze tijd is vrijheid van meningsuiting en religiekritiek belangrijker dan ooit, ook als die door sommigen als kwetsend wordt ervaren.
Is zonder God alles geoorloofd?
Beroemd en berucht zijn de woorden van Fjodor Dostojevski in zijn roman De gebroeders Karamazov dat zonder God alles geoorloofd is. Gelovigen verwijten atheïsten regelmatig dat we zonder God geen moraal kunnen hebben of dat onze normen voor goed en kwaad volstrekt willekeurig zijn. Vooral conservatieve gelovigen menen dat het (in hun ogen) morele verval te danken is aan de secularisering van de samenleven, waarin de mens maar doet wat hem goeddunkt. Zij denken dat we religie nodig hebben om ons goed te gedragen. Is dat werkelijk zo? Is zonder God echt alles geoorloofd? In dit stuk zal ik beargumenteren waarom dat niet het geval is, en dat zelfs gelovigen hun moraal niet (geheel) baseren op heilige geschriften, ook al geloven ze vaak van wel.
Religieuze terreur
Iedereen is diep geschokt door de terroristische aanslagen in Parijs van 13 november, waarbij jihadisten in koelen bloede 129 onschuldige burgers doelbewust executeerden of in hun martelaarsdood meenamen. Het is helaas de laatste in een reeks bloedige aanslagen op burgers, niet alleen in het westen (Frankrijk, België, Spanje, Engeland, VS), maar ook elders, waar wij hier vaak minder over horen (waaronder Rusland, Turkije, Libanon, Israël en Syrië). Het zijn allemaal aanslagen doelbewust op burgers, niet op militaire of politieke doelen. Nu iedereen is bijgekomen van de ergste verbijstering, verontwaardiging en verschrikking, is het tijd voor bezinning. Ik wil hier vooral stilstaan bij de rol van religie in deze terreur, in het bijzonder die van de islam.
Gesprekken met gelovigen
Het Atheïstisch Woordenboek
Paul Cliteur en Dirk Verhofstadt schreven samen 'Het Atheïstisch Woordenboek'. Het is een boek waarin allerlei lemma's die met atheïsme en irrationaliteit te maken hebben alfabetisch zijn geordend, en lijkt in dat opzicht meer een encyclopedie dan een woordenboek in de gebruikelijke zin. Het begint bij Aflaten en Arkzoekers, behandelt Bliksemafleiders en Exorcisme en onderzoekt de Lijkwade van Turijn en het Vagevuur. Boeiende figuren zoals Jean Meslier, Giordano Bruno, James Usscher, Denis Diderot, baron d’Holbach, John Stuart Mill, Leo Apostel, Jaap Kruithof, Johan Anthierens, Etienne Vermeersch en Johan Braeckman passeren de revue. Ook de vermeende onfeilbaarheid van de paus, de fatwa van ayatollah Khomeini over Salman Rushdie en de moord op de redactieleden van Charlie Hebdo worden behandeld.Het Atheïstisch Woordenboek wordt voorgesteld op 15 oktober om 20 uur in het Liberaal Archief, Kramersplein 23 te Gent. Professor Johan Braeckman geeft de inleiding. Paul Cliteur en Dirk Verhofstadt stellen het boek voor met een power-pointpresentatie. Nadien volgt een receptie. De inkom is gratis. Maar inschrijven moet wel op Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..
Wie zijn er online?
We hebben 154 gasten en geen leden online
Geef je mening
Bekende atheïsten
Richard Dawkins, essayist, schrijver, zoöloog, hoogleraar aan de Universiteit van Oxford.
Citaat
Religion is based, I think, primarily and mainly upon fear. It is partly the terror of the unknown and partly, as I have said, the wish to feel that you have a kind of elder brother who will stand by you in all your troubles and disputes. Fear is the basis of the whole thing -- fear of the mysterious, fear of defeat, fear of death. Fear is the parent of cruelty, and therefore it is no wonder if cruelty and religion have gone hand in hand. It is because fear is at the basis of those two things. In this world we can now begin a little to understand things, and a little to master them by help of science, which has forced its way step by step against the Christian religion, against the churches, and against the opposition of all the old precepts. Science can help us to get over this craven fear in which mankind has lived for so many generations. Science can teach us, and I think our own hearts can teach us, no longer to look around for imaginary supports, no longer to invent allies in the sky, but rather to look to our own efforts here below to make this world a better place to live in, instead of the sort of place that the churches in all these centuries have made it.
~ Bertrand Russell