De vraag die creationisten altijd ontwijkenWat zou jou van je eigen ongelijk overtuigen? Dat is een vraag die ik al eindeloos vaak aan creationisten heb gesteld, maar waarop ik nog nooit een redelijk antwoord heb gekregen. Het is ook duidelijk waarom ze daar geen antwoord op kunnen geven: zij zijn ervan overtuigd dat hun opvatting een door God himself gegeven Waarheid (met hoofdletter!) is. Deze historische Waarheid van Genesis, die neerkomt op een schepping in zes dagen een paar duizend jaar geleden en een wereldwijde vloed die alleen Noach en de zijnen met hun ark overleefden, heeft God zelf zo geopenbaard en is daarmee onfeilbaar. Hierdoor zullen ze nooit kunnen accepteren dat de aarde en het universum miljarden jaren oud zijn en mensen en andere dieren gemeenschappelijke voorouders delen, welke wetenschappelijke evidentie (bewijs) ook wordt aangedragen. Atheismedag 2018Op 4 november zal de jaarlijkse atheïsmedag worden gehouden in Utrecht, met dit jaar als thema 'onderwijs en opvoeding'. Ook ik zal daar spreken over het denken over wetenschap en religie, in het bijzonder in het onderwijs. De hoofdspreker is de Amerikaanse atheïst Seth Andrews. Het volledige programma en kaarten zijn te vinden op www.atheismedag.nl. Repliek aan Van Eyghen: waarom naturalistische verklaring wel degelijk debunkend werken[Deze repliek is ook verschenen op Geloof & Wetenschap.] Lees meer: Repliek aan Van Eyghen: waarom naturalistische verklaring wel degelijk debunkend werken Religieus geloof debunked[Een ingekorte versie van dit artikel is net verschenen als opiniestuk op Geloof & Wetenschap.] Rond 1990 is er een nieuw wetenschapsgebied ontstaan dat de jaren daarna een grote bloei heeft doorgemaakt: cognitive science of religion (CSR). In dit vakgebied wordt gezocht naar wetenschappelijke verklaringen voor religie, op de raakvlakken van antropologie, sociologie, psychologie, neurowetenschappen en (evolutie)biologie. Deze bloei heeft tot verschillende hypothesen en deelverklaringen geleid, ofschoon een omvattende theorie momenteel nog ontbreekt (al is een recente aanzet daartoe gegeven door Van Leeuwen en Van Elk (2018)). Wat deze CSR-verklaringen voor religie gemeen hebben, is dat ze naturalistische verklarende mechanismen geven voor religie, in tegenstelling tot de traditionele bovennatuurlijke verklaringen (bijvoorbeeld: we hebben religie X omdat god Y zich geopenbaard heeft). Een interessante filosofische en theologische vraag die CSR heeft opgeleverd, is wat dergelijke verklaringen betekenen voor de geloofwaardigheid van religieuze overtuigingen, zoals het bestaan van God en diens vermeende openbaring aan de mens. De Bijbelse wereld: wereldbeeld, goden en mythenDe Bijbel is een fascinerende verzameling boeken van verschillende genres, geschreven door verschillende auteurs over een grote tijdspanne. Door gelovigen wordt deze verzameling gezien als het geopenbaarde Woord van God, waarin een min of meer samenhangend beeld gegeven wordt van wat de wereld en de mens is, hoe zij ontstaan zijn en wat hun lot is, wie God is en wat Zijn relatie met de mens is. Voor wie deze gelovige benadering van de Bijbel niet deelt, is deze verzameling boeken al snel een waardeloze en achterhaalde reeks mythen en verhalen. Naar mijn mening is dat zonde. Niet alleen heeft de Bijbel een gigantische invloed gehad op onze culturele ontwikkeling (o.a. literatuur, muziek, architectuur, feestdagen), hij biedt ook een inkijk in een totaal andere wereld. Deze andere wereld staat in tijd, ruimte, taal en wereldbeeld ver van de onze af. Daarnaast kun je ook als ongelovige de literaire kwaliteit van de teksten waarderen, die niet eens allemaal religieus zijn (zoals Hooglied). Dit pleidooi voor het waarderen van de Bijbel lijkt misschien vreemd voor een atheïst, maar de Bijbel ligt mij na aan het hart, als een eindeloos fascinerende literaire verzameling. Wie meent dat de Bijbel heeft afgedaan omdat het een achterhaald wereldbeeld bevat of de goden niet bestaan, gaat mijns inziens te kort door de bocht. Ook al is deze verzameling niet het Woord van God, het blijft een fascinerend literair werk uit een wereld hier ver vandaan. Vanuit dat oogpunt kunnen we de Bijbel op dezelfde manier waarderen als bijvoorbeeld de Odysseia van Homeros. Niemand beweert dat dit een waardeloos werk is omdat het wetenschappelijk onhoudbaar is of omdat de Griekse goden niet bestaan. In dit artikel wil ik een inkijk geven in de Bijbelse wereld: het wereldbeeld van de schrijvers, hun goden en mythen. |
Wie zijn er online?We hebben 23 gasten en geen leden online Geef je mening
Welke positie over het bestaan van god(en) onderschrijft u?
Bekende atheïsten Richard Feynman, Amerikaanse natuurkundige en Nobelprijswinnaar.
CitaatNatuurlijk geloofden mijn kinderen in Sinterklaas. Buiten Nederland gelooft niemand in hem, laat staan in Zwarte Piet. Het geloof in Sinterklaas is erfgoed, van generatie op generatie overgedragen. Mijn kinderen geloofden omdat ze dat op de meest goedgelovige leeftijd, de leeftijd dat ze hun wereldbeeld vormden, hebben geleerd van hun ouders, de mensen die ze het meest vertrouwen. Idem voor elk religieus geloof. De kinderen van Hosni Mubarak zijn moslim, die van koningin Beatrix Nederlands-Hervormd. Dat is geen toeval, en ook geen gevolg van goddelijke interventie, geloof is cultuur. ~ Ronald Plasterk |
De vraag die creationisten altijd ontwijken
Wat zou jou van je eigen ongelijk overtuigen? Dat is een vraag die ik al eindeloos vaak aan creationisten heb gesteld, maar waarop ik nog nooit een redelijk antwoord heb gekregen. Het is ook duidelijk waarom ze daar geen antwoord op kunnen geven: zij zijn ervan overtuigd dat hun opvatting een door God himself gegeven Waarheid (met hoofdletter!) is. Deze historische Waarheid van Genesis, die neerkomt op een schepping in zes dagen een paar duizend jaar geleden en een wereldwijde vloed die alleen Noach en de zijnen met hun ark overleefden, heeft God zelf zo geopenbaard en is daarmee onfeilbaar. Hierdoor zullen ze nooit kunnen accepteren dat de aarde en het universum miljarden jaren oud zijn en mensen en andere dieren gemeenschappelijke voorouders delen, welke wetenschappelijke evidentie (bewijs) ook wordt aangedragen.
Atheismedag 2018
Op 4 november zal de jaarlijkse atheïsmedag worden gehouden in Utrecht, met dit jaar als thema 'onderwijs en opvoeding'. Ook ik zal daar spreken over het denken over wetenschap en religie, in het bijzonder in het onderwijs. De hoofdspreker is de Amerikaanse atheïst Seth Andrews. Het volledige programma en kaarten zijn te vinden op www.atheismedag.nl.
Repliek aan Van Eyghen: waarom naturalistische verklaring wel degelijk debunkend werken
[Deze repliek is ook verschenen op Geloof & Wetenschap.]
In juni schreef Hans van Eyghen voor Geloof & Wetenschap een opiniestuk waarin hij betoogde dat de geloofwaardigheid van religieuze overtuigingen niet in het geding komt door de naturalistische verklaringen van religie die gegeven worden door het opkomende wetenschapsveld cognitive science of religion (CSR). Daarop schreef ik ook een opiniestuk (een uitgebreidere versie hier) waarin ik het tegenovergestelde betoogde: naturalistische CSR-verklaringen van religie werken debunkend (ondermijnend) voor de geloofwaardigheid van religieuze overtuigingen. Hans van Eyghen schreef daarop een reactie waarin hij hoofdzakelijk twee tegenwerpingen geeft. De eerste is dat een overtuiging niet onredelijk wordt als deze door een naturalistisch mechanisme geproduceerd wordt. Zijn tweede tegenwerping is dat de huidige naturalistische CSR-verklaringen ontoereikend zijn. In mijn oorspronkelijke stuk ga ik al in op deze tegenwerpingen, maar die worden opmerkelijk genoeg door Van Eyghen niet besproken in zijn reactie. Ik wil ze daarom hier nogmaals kort aanstippen en daarmee aangeven waarom Van Eyghens standpunt problematisch blijft.
Lees meer: Repliek aan Van Eyghen: waarom naturalistische verklaring wel degelijk debunkend werken
Religieus geloof debunked
[Een ingekorte versie van dit artikel is net verschenen als opiniestuk op Geloof & Wetenschap.]
Rond 1990 is er een nieuw wetenschapsgebied ontstaan dat de jaren daarna een grote bloei heeft doorgemaakt: cognitive science of religion (CSR). In dit vakgebied wordt gezocht naar wetenschappelijke verklaringen voor religie, op de raakvlakken van antropologie, sociologie, psychologie, neurowetenschappen en (evolutie)biologie. Deze bloei heeft tot verschillende hypothesen en deelverklaringen geleid, ofschoon een omvattende theorie momenteel nog ontbreekt (al is een recente aanzet daartoe gegeven door Van Leeuwen en Van Elk (2018)). Wat deze CSR-verklaringen voor religie gemeen hebben, is dat ze naturalistische verklarende mechanismen geven voor religie, in tegenstelling tot de traditionele bovennatuurlijke verklaringen (bijvoorbeeld: we hebben religie X omdat god Y zich geopenbaard heeft). Een interessante filosofische en theologische vraag die CSR heeft opgeleverd, is wat dergelijke verklaringen betekenen voor de geloofwaardigheid van religieuze overtuigingen, zoals het bestaan van God en diens vermeende openbaring aan de mens.
De Bijbelse wereld: wereldbeeld, goden en mythen
De Bijbel is een fascinerende verzameling boeken van verschillende genres, geschreven door verschillende auteurs over een grote tijdspanne. Door gelovigen wordt deze verzameling gezien als het geopenbaarde Woord van God, waarin een min of meer samenhangend beeld gegeven wordt van wat de wereld en de mens is, hoe zij ontstaan zijn en wat hun lot is, wie God is en wat Zijn relatie met de mens is. Voor wie deze gelovige benadering van de Bijbel niet deelt, is deze verzameling boeken al snel een waardeloze en achterhaalde reeks mythen en verhalen. Naar mijn mening is dat zonde. Niet alleen heeft de Bijbel een gigantische invloed gehad op onze culturele ontwikkeling (o.a. literatuur, muziek, architectuur, feestdagen), hij biedt ook een inkijk in een totaal andere wereld. Deze andere wereld staat in tijd, ruimte, taal en wereldbeeld ver van de onze af. Daarnaast kun je ook als ongelovige de literaire kwaliteit van de teksten waarderen, die niet eens allemaal religieus zijn (zoals Hooglied).
Dit pleidooi voor het waarderen van de Bijbel lijkt misschien vreemd voor een atheïst, maar de Bijbel ligt mij na aan het hart, als een eindeloos fascinerende literaire verzameling. Wie meent dat de Bijbel heeft afgedaan omdat het een achterhaald wereldbeeld bevat of de goden niet bestaan, gaat mijns inziens te kort door de bocht. Ook al is deze verzameling niet het Woord van God, het blijft een fascinerend literair werk uit een wereld hier ver vandaan. Vanuit dat oogpunt kunnen we de Bijbel op dezelfde manier waarderen als bijvoorbeeld de Odysseia van Homeros. Niemand beweert dat dit een waardeloos werk is omdat het wetenschappelijk onhoudbaar is of omdat de Griekse goden niet bestaan. In dit artikel wil ik een inkijk geven in de Bijbelse wereld: het wereldbeeld van de schrijvers, hun goden en mythen.
Wie zijn er online?
We hebben 23 gasten en geen leden online
Geef je mening
Bekende atheïsten
Richard Feynman, Amerikaanse natuurkundige en Nobelprijswinnaar.
Citaat
Natuurlijk geloofden mijn kinderen in Sinterklaas. Buiten Nederland gelooft niemand in hem, laat staan in Zwarte Piet. Het geloof in Sinterklaas is erfgoed, van generatie op generatie overgedragen. Mijn kinderen geloofden omdat ze dat op de meest goedgelovige leeftijd, de leeftijd dat ze hun wereldbeeld vormden, hebben geleerd van hun ouders, de mensen die ze het meest vertrouwen. Idem voor elk religieus geloof. De kinderen van Hosni Mubarak zijn moslim, die van koningin Beatrix Nederlands-Hervormd. Dat is geen toeval, en ook geen gevolg van goddelijke interventie, geloof is cultuur.
~ Ronald Plasterk